Het ontstaan

Hoewel sommige liberale ideeën uit de Griekse oudheid komen (bv. die van Erasmus of Spinoza) kwam het liberalisme zoals we het nu kennen op in de 17e en vooral 18e eeuw. De verlichting.

Het liberalisme ontstond als reactie op de misstanden in Engeland, begin 17e eeuw, waar de koning zijn onderdanen onderdrukte. John Lilburne was één van de eerste schrijvers van pamfletten waarin de waarde van de individuele rechten werd benadrukt. Samen met zijn aanhanger, beter bekend als de Levellers, beïnvloede hij bijvoorbeeld John Locke. John Locke was een Britt en wordt door sommige gezien als de belangrijkste filosoof van de verlichting maar vooral door zijn latere werk gezien als een liberaal denker. Zijn belangrijkste, voor die tijd radicale, inzicht was dat een regering verplicht zou moeten zijn om voor haar onderdanen te zorgen en voor het beschermen van de vrijheid en eigendommen van de burgers. Ook moest de macht van de regering moeten worden beperkt.

Zoals je ziet zijn zijn ideeën eigenlijk de basis van het liberalisme zoals we het nu kennen, maar in die tijd was het zo radicaal en ongepast dat zijn boeken alleen hier in Nederland kon worden uitgegeven. Omdat de persvrijheid hier groot was. Ook durfde John Locke pas in zijn testament toe te geven dat hij de auteur was van deze boeken.

Locke's Ideeën werden na gejaagd door verschillende schrijvers uit de 18e eeuw, zoals David Hum en Adam Smith

In het midden van de 19e eeuw kwam het oorspronkelijk liberalisme onder druk te staan door de Industriële Revolutie die samen ging met de groei van steden.

Als reactie hier op ontstonden concurrerende ideologieën zoals het socialisme en het marxisme. Tegelijkertijd ontstond de belangrijkste variant op de oorspronkelijk liberale gedachte: Het ontplooiingsliberalisme ook wel klassiek liberalisme genoemd dat als het ware mee boog met de tijdsgeest. Dat was omdat ze een andere kijk op de ontwikkeling van de mens hadden en meer plek inruimde voor het beleid van de overheid.

Na de tweede wereld oorlog is het klassiek liberale gedachte goed steeds verder over de wereld verspreid, bijvoorbeeld richting Azië en Latijns Amerika.

Het liberalisme in Nederland is groot geworden doordat steeds meet boeren zaken begonnen in de stad waardoor er een rijke middenlaag bestond en de bevolking mer macht wilde hebben. Toen begon het tot uiting dat iedereen moest kunnen geloven wat hij of zij wilde. Later werd dit uitgebreid. Het liberalisme werd al helemaal groot in Nederland na de grondwet van Thorbecke.